Bộ Tài chính đang nghiên cứu đề xuất hai phương án tính thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản, nhằm sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân đồng thời tăng tính công bằng trong thực thi nghĩa vụ thuế.
Theo đó, nếu người dân có thể chứng minh đầy đủ giá mua và chi phí liên quan thì mức thuế được đề xuất là 20% trên phần chênh lệch giữa giá bán và giá mua, tức phần lãi ròng từ giao dịch. Phương án này được cho là phản ánh đúng bản chất thuế thu nhập cá nhân, đánh vào thu nhập thực tế phát sinh và tương đồng với mức thuế của doanh nghiệp khi chuyển nhượng Bất động sản.
Còn với trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản thì thuế thu nhập cá nhân được xác định trên tổng giá chuyển nhượng bất động sản nhân với thuế suất 2%. Tuy đơn giản và dễ thực hiện, cách này lại tiềm ẩn nguy cơ không công bằng – khi người bán bị đánh thuế ngay cả khi giao dịch lỗ.
Để chứng minh được các chi phí hợp lệ trong giao dịch chuyển nhượng Bất động sản cũng là thách thức. Ngoài các chi phí rõ ràng như xây dựng, sửa chữa, làm sổ đỏ…, còn có nhiều khoản khó chứng minh như chi phí môi giới, lãi vay, bồi thường, chi phí phát sinh không có hóa đơn… Điều này khiến cơ quan thuế khó xác định chính xác phần thu nhập chịu thuế, nhất là khi người nộp thuế cố tình khai sai để giảm thuế.
Bên cạnh đó, không ít Bất động sản được chuyển nhượng hiện nay là tài sản được thừa kế, cho tặng hoặc sở hữu từ lâu vốn không thể xác định được giá gốc để tính thuế theo cách mới. Đây cũng là lý do Bộ Tài chính nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuẩn hóa dữ liệu giao dịch Bất động sản, đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý trước khi áp dụng đại trà phương án tính thuế theo lãi ròng.
Việc lựa chọn phương pháp đánh thuế nào sẽ được quyết định trong quá trình sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân sắp tới, căn cứ vào mức độ hoàn thiện của hệ thống dữ liệu và khả năng quản lý thực tế của cơ quan chức năng.
